Από την άφιξη του κορονοϊού στη χώρα, ο δημόσιος λόγος όλων των αποχρώσεων κατακλύζεται από ένα υγειονομικό αφήγημα περισσότερο ή λιγότερο ειλικρινές, ή, εναλλακτικά, από μια στείρα αντίδραση σε αυτό.
Όσον αφορά τη στάση της κυβέρνησης για το θέμα, υπάρχουν πολλαπλές ολιγωρίες σχετικά με τα αναγκαία μέτρα προστασίας αλλά και πολλαπλές επικλήσεις στην ατομική ευθύνη, δηλαδή μια συνολική μετάθεση ευθυνών απ’ αυτούς που ελέγχουν τον κυρίαρχο κοινωνικό μηχανισμό προς τα μεμονωμένα άτομα. Τη στιγμή που δε δίνονται χρήματα σε υγεία και παιδεία, χρηματοδοτούνται κινήσεις δημοσιότητας, ενώ η υγειονομική κατάσταση αντιμετωπίζεται ευκαιριακά, με προσχηματικές κινήσεις υποστήριξης όπως (τεράστιες) μάσκες και (μικρά) παγούρια. Ο επιστημονικός λόγος χρησιμοποιείται πειθαρχικά και τρομολαγνικά ενώ εργαλειακά αμφισβητείται (βλ. “επιστημονική” υπεράσπιση των τάξεων με 25 άτομα από γιατρό προσκείμενο πολιτικά στην κυβέρνηση), ενώ ταυτόχρονα σιγοντάρεται κι η αντιεπιστημονική αντίδραση, με on camera χειροφιλήματα σε παπάδες από θεσμικούς εκπροσώπους και άλλα καθόλου μεμονωμένα περιστατικά.
Ενώ έτσι έχει η κατάσταση, είναι αναγκαίο να σκεφτούμε ποιος θα είναι ο βέλτιστος τρόπος δράσης ενός Φοιτητικού Συλλόγου ώστε να προστατευτούμε εμείς κι οι συνάδελφοί μας πρωτίστως από τον κίνδυνο του ιού αλλά χωρίς να χάσουμε τους οργανωτικούς μηχανισμούς που ακόμη και προβληματικά μας βοήθησαν να εξωτερικεύσουμε και να εκφράσουμε διεκδικήσεις. Όσον αφορά τον ιό, είναι προφανές ότι δεν μπορούμε να στηριχθούμε στην κυβερνητική πολιτική για την προστασία μας. Όχι επειδή το ιδεολόγημα περί ατομικής ευθύνης ευσταθεί, αλλά γιατί όσοι έχουν την ισχύ να εφαρμόσουν συλλογικές συστημικές λύσεις έχουν άλλες προτεραιότητες, θα έχουν πάντα και στο παρόν σύστημα είναι δεδομένο ότι έχουν.
Οποιαδήποτε διεκδίκηση πετυχαίνει όχι επειδή είναι δίκαιη, αλλά επειδή επιβάλλεται με διάφορα μέσα, κερδίζει έδαφος απέναντι στους αντιπάλους της λόγω της ισχύος αυτών που την υπερασπίζονται. Σε κανονικές συνθήκες προ πανδημίας, μια σειρά μικρών αναταραχών, όπως μαζικές καταλήψεις που σταματούν τη λειτουργία της σχολής, παγώνουν την έρευνα, καθυστερούν τα deadlines αλλά και προκαλούν επικοινωνιακή ζημιά στους θεσμικούς εκπροσώπους, αποτελούσαν υπολογίσιμη πίεση. Εν μέσω πανδημίας αυτό δεν υπάρχει για διάφορους λόγους. Το μόνο που έχουμε είναι οι δυνάμεις μας, ατομικές και συλλογικές, και δε μπορούμε να βασιστούμε σε κανέναν άλλον. Με βάση αυτές τις δυνάμεις, είναι ανάγκη να δράσουμε με δική μας πρωτοβουλία κι όχι απλά να αντιδρούμε στις κινήσεις της κυβέρνησης όποτε αυτές εκδηλώνονται.
Η τηλεκπαίδευση και η τηλεργασία, όπως τη ζήσαμε, έχουν προβλήματα καθόλου τετριμμένα. Διαρρηγνύουν τη σχέση ιδιωτικού και δημόσιου χώρου, αλλά και τη σχέση χρόνου εργασίας, ελεύθερου χρόνου, ξεκούρασης, ύπνου. Ενώ πριν το άτομο πειθαρχούσε εντός συγκεκριμένων χρονικών και χωρικών ορίων (π.χ. το 8ωρο στον χώρο εργασίας) πλέον δεν πειθαρχεί αλλά ελέγχεται διαρκώς, και δεν μπορεί να ξεφύγει φεύγοντας απ’ το χώρο ή περιμένοντας να σχολάσει, γιατί είναι διαρκώς διασυνδεδεμένος και τα “καθήκοντα” καθορίζονται με αυτή τη γνώση στο μυαλό. Δεν είναι θέμα μόνο ποιος συμπεριλαμβάνεται και ποιος αποκλείεται, ποιος έχει τα μέσα και ποιος όχι, αλλά μεταβάλλεται ο ίδιος ο τρόπος με τον οποίο νοείται η εκπαίδευση και η εργασία, τα μέσα διεκδίκησης, οργάνωσης, συνδικαλισμού. Η μεταβολή αυτή έρχεται ως κύμα, όχι επειδή το θέλουμε, αλλά όποιοι δεν το βλέπουν θα κληθούν να το μάθουν με τον δύσκολο τρόπο κι όταν κάθε παραδοσιακό μέσο κατανόησης, πίεσης, διεκδίκησης έχει καταστεί άχρηστο. Αν δε θέλουμε να χάσουμε τα πάντα, είναι ανάγκη να εκμεταλλευτούμε τις ιδιαίτερες συνθήκες προς όφελός μας. Ας μην το κάνει μόνο η κυβέρνηση, το κεφάλαιο κι όσοι μας καταπιέζουν. Θα μπορέσει ποτέ ο Σύλλογος να ξαναφωνάξει:
“Λευκές, λευκές οι εξεταστικές,
Οι φοιτητές αιώνιοι και οι σχολές κλειστές”
όταν έχει περάσει ένα εξάμηνο ζητώντας σπασμωδικά δια ζώσης εξεταστικές για όλους και κανονικό άνοιγμα των ιδρυμάτων; Τι σημαίνει αυτό για τα αιτήματα μας; Αν θέλουμε ανοιχτές σχολές για να τις κλείνουμε ως μέσο πίεσης, σημαίνει πως ζητάμε την κανονικότητα για να μπορούμε να τη σπάμε. Το οποίο σημαίνει πως βαθιά μέσα μας ποτέ δε θέλαμε να σπάσουμε την κανονικότητα, να βγούμε απ’ το υπάρχον. Πως ήμασταν πάντα ένα κομμάτι της κανονικότητας αυτής, έστω ένα αντίβαρό της, πως δε μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυτήν. Και πως ζητάμε πίσω τις αλυσίδες μας για να είμαστε ξανά επαναστατημένοι σκλάβοι. Όχι ότι η τηλεκπαίδευση απελευθερώνει. Απλά μπροστά σε νέες προκλήσεις και νέες αλυσίδες, ζητάμε εναγωνίως πίσω τις παλιές.
Σε κάθε περίπτωση, η υγεία μας προέχει. Κι όσο τα νοσοκομεία και το σύστημα υγείας λειτουργούν στο όριο, το άνοιγμα των σχολών μας είναι ανάγκη να αποφευχθεί. Αυτό δε σημαίνει πως θα πάψουμε να διεκδικούμε τα αυτονόητα θεσμικά αιτήματα όπως μπορούμε (ιδανικά να απαιτήσουμε πραγματικά και όχι συμβολικά) όπως η πρόσληψη προσωπικού, η αναβάθμιση των υποδομών, τα περισσότερα τμήματα. Ακόμα και χωρίς την πανδημία, αυτά τα προβλήματα υπήρχαν και υπάρχουν ακόμα. Και περισσότερες ΜΕΘ και καλύτερη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Προτεραιότητα μας όμως ας ειναι η επιβίωση. Κι αυτό σημαίνει να μην αρχίσουμε να διασχίζουμε τη μισή Αττική μαζικά για να μπαίνουμε σε κλειστούς χώρους που δεν ελέγχουμε και διαχειρίζονται άτομα και θεσμοί που δε νοιάζονται για μας, ενώ τα νοσοκομεία θα παύουν να είναι διαθέσιμα, μόνο και μόνο για ένα μάθημα ή μια εξέταση. Αν οι σχολές δεν κλείσουν, θα πρέπει να τις κλείσουμε εμείς. Η εναλλακτική είναι πολύ επικίνδυνη για όλους μας.
Σε κάθε περίπτωση , θα χρησιμοποιήσουμε κάθε μέσο που διαθέτουμε για να διασφαλίσουμε ότι κανείς φοιτητής δε θα αποκλειστεί, ότι οποιαδήποτε θεσμική αυθαιρεσία θα γνωστοποιηθεί και θα απαντηθεί. Ας γίνει η απόσταση μας απ’ τον φυσικό χώρο της σχολής αφορμή για αγώνα σε πολλά μέτωπα για επίτευξη στόχων εκτός της άνεσης μιας κινηματικής κανονικότητας. Ήδη οδεύουμε προς άγνωστα νερά με ολοένα αυξανόμενη ταχύτητα. Ας εστιάσουμε την προσοχή μας στο μέλλον, να το καταλάβουμε, να το κάνουμε δικό μας, αντί να προσηλωνόμαστε σ’ ένα χαμένο παρελθόν. Όσο οι συνθήκες μας περιορίζουν στον αγώνα και τη διεκδίκηση, τόσο εμείς θα εξελισσόμαστε και θα κάνουμε τις δράσεις μας πιο δυνατές, πιο απρόβλεπτες, λιγότερο τετριμμένες. Δεν υπάρχει καμιά βεβαιότητα ως προς αυτό. Μόνο κάποιες πιθανές διέξοδοι κι ευκαιρίες.
Σε κάθε περίπτωση όμως, ΝΑ ΜΕΙΝΕΙ ΚΛΕΙΣΤΗ Η ΣΧΟΛΗ ΟΣΟ Ο ΙΟΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΕ ΕΞΑΡΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΓΕΙΑΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΑ ΟΡΙΑ ΤΟΥ
~Φουριέ